Unieke samenwerking UMCG en PRA: Clinical Research Unit moet ontwikkeling van nieuwe medicijnen versnellen
Het Universitair Medisch Centrum Groningen en PRA Health Sciences gaan een unieke samenwerking aan. Ze bouwen op dit moment hard aan een clinical research unit, om geneesmiddelenonderzoek uit te kunnen voeren bij patiënten. Doel is om de ontwikkeling van nieuwe medicijnen en behandelwijzen te kunnen versnellen. Het zou gaan om een unieke samenwerking in Europa.
Van de 10.000 kandidaat-geneesmiddelen bereikt er uiteindelijk maar eentje de markt. “Het toont maar weer eens aan hoe moeilijk het is om een goed geneesmiddel te ontwikkelen”, zegt Petra Schuilenga namens klinisch onderzoekscentrum PRA. “Het geneesmiddel moet allereerst veilig zijn en het geneesmiddel moet zich goed in het lichaam gedragen. Denk aan de opname, verdeling en uitscheiding van het middel. Uiteraard moet het middel effectief zijn. Klinisch onderzoek is enorm belangrijk. Het traject van de ontwikkeling van een geneesmiddel duurt jaren en is zeer kostbaar. Juist daarom is het ontzettend belangrijk om zo vroeg mogelijk in de ontwikkeling te weten of een kandidaat geneesmiddel succesvol zou kunnen zijn of niet.”
En dat is precies waarom de clinical research unit (CRU) is opgezet. Want daar kan namelijk geneesmiddelenonderzoek worden verricht bij patiënten die bijvoorbeeld al in het ziekenhuis liggen of die specialistische zorg nodig hebben. “We kunnen zo in een vroeg stadium onderzoeken of het geneesmiddel effectief is”, legt Schuilenga uit. “Daardoor kunnen de medicijnen sneller doorontwikkeld worden.”
Dertien bedden
Het UMCG en PRA werken bij de realisatie van de CRU samen met Triade, dat ondernemingen en kennisinstellingen helpt te excelleren. De CRU wordt een speciale afdeling, vlakbij het ziekenhuis. “Verdeeld over zo’n vijf kamers realiseren we dertien bedden, waar we het klinisch onderzoek kunnen uitvoeren en tegelijkertijd ook zorg kunnen verlenen”, legt Julissa van der Blij van het UMCG uit. “Op de afdeling komen ook een behandelkamer, een artsenspreekkamer voor poliklinische bezoeken en een recreatieruimte.”
Het bijzondere van de CRU is dus dat er onderzoek kan worden gedaan in een ziekenhuisomgeving. “Het gaat om patiënten die een bepaalde vorm van zorg nodig hebben”, zegt Petra Schuilenga namens PRA. “Wij hebben zelf ook een kliniek in Groningen, maar daar doen we studies met voornamelijk gezonde deelnemers. In de CRU kunnen we patiëntengroepen ontvangen die medische zorg nodig hebben. En die zorg kan het UMCG leveren.”
Het is in Europa nog niet gebeurd dat een academisch ziekenhuis de krachten bundelt met een commercieel klinisch onderzoekscentrum. In het UMCG staan de drie domeinen zorg, onderzoek en onderwijs evenveel centraal, terwijl PRA volledig is ingericht om klinisch onderzoek naar geneesmiddelen te doen volgens alle geldende regels. Juist in de CRU kan veel kruisbestuiving ontstaan. “In een ziekenhuis liggen ook veel onderzoeksvragen als het gaat om geneesmiddelen”, legt Petra Schuilenga namens PRA uit. “Ze kunnen dat onderzoek nu in een goed gecontroleerde omgeving uitvoeren, want bij klinisch onderzoek komt veel kijken. Bij PRA hebben we klinisch onderzoeksartsen die hierin opgeleid zijn. Voordeel van de CRU is dat deze klinisch onderzoeksartsen op hun beurt weer meer in contact komen te staan met de gespecialiseerde artsen in het ziekenhuis. De lijntjes zijn veel korter, er zal kruisbestuiving plaats vinden, en daardoor kan het onderzoek beter worden uitgevoerd.”
Artsen staan te popelen
Julissa van der Blij is ook blij met het enorme netwerk dat PRA met zich meebrengt. “Medicijnonderzoek kost enorm veel geld en daarvoor heb je ook gewoon investeerders nodig. Bovendien hebben we met deze samenwerking ook de kans om meer onderzoek te doen naar zeldzame ziektes. Soms is er maar een kleine groep patiënten, voor wie een nieuw medicijn een uitkomst kan zijn. In onze CRU kunnen we daar nu veel beter onderzoek naar doen. Onze artsen staan te popelen.”
“Maar natuurlijk kunnen we pas starten met een nieuw geneesmiddelonderzoek als er een goed onderzoeksvoorstel ligt”, zegt Schuilenga namens PRA. “Dat moet eerst worden goedgekeurd door een ethische commissie. Pas met een goed plan mag je patiënten gaan benaderen. En de patiënt moet uiteraard zelf instemmen, want het blijft vrijwillig onderzoek.” Van der Blij: “De ervaring leert dat ze dat vaak wel willen. Ze hopen natuurlijk dat ze iets kunnen doen tegen hun aandoening of ziekte.”
De realisatie van de unit is nog in volle gang. Naar verwachting in het eerste kwartaal van 2022 kunnen de eerste onderzoeken worden gedaan. Vanuit cardiologie en anesthesiologie is al belangstelling getoond om onderzoek te gaan doen naar nieuwe medicijnen in de CRU. Uiteindelijk biedt de unit kansen voor elke geneeskundige specialiteit. “En dan gaat het ook niet eens altijd om levensreddende medicijnen”, zegt Julissa van der Blij. “Denk ook aan patiënten die een huidziekte hebben. Een crème kan helpen om jeuk of pijn weg te halen. Maar je kan zo’n medicijn alleen testen als je ook patiënten hebt.”
Kracht zit ‘m in de samenwerking
Beide partijen zijn in ieder geval enorm blij met de samenwerking. “Een structurele samenwerking tussen een academisch ziekenhuis en een commerciële partij ligt niet meteen voor de hand, dus ik vind het ook heel vooruitstrevend van het UMCG dat ze deze stap nemen. Er wordt nog op geen enkele plek in Europa zo samengewerkt”, zegt Schuilenga namens PRA. “Onder artsen is nog wel eens wat terughoudendheid over samenwerken met commerciële partijen en andersom zullen onderzoeksartsen van PRA wel denken dat onze artsen wat star zijn”, zegt Van der Blij namens het UMCG. “Zodra je vanuit het ziekenhuis een onderzoek opstart, dan bepaal je als behandelend arts ook wat er gebeurt. Je schrijft samen een protocol en je bepaalt samen wat je precies wil uitzoeken. De kracht zit ‘m echt in de samenwerking” “De kennis en expertise van de klinisch onderzoeksarts is in deze samenwerking onmiskenbaar groot”, vult Schuilenga haar aan.
Uiteindelijk zijn het vooral de patiënten die moeten gaan profiteren van die samenwerking. “Waar de CRU ooit toe moet gaan leiden? Ik durf het echt niet te zeggen”, zegt Van der Blij. “Er zijn zoveel onderzoeken mogelijk. Bijvoorbeeld voor nierpatiënten, die ondertussen moeten dialyseren. Of onderzoek doen naar medicijnen voor zieke kinderen. Medicijnonderzoek is enorm moeilijk, maar – en dat weet iedereen nu maar al te goed – het is oh zo belangrijk.” Schuilenga: “Ik hoop dat we snel veel onderzoeksprojecten op kunnen zetten en dat we op een gegeven moment er samen voor hebben gezorgd dat er een nieuw medicijn is, dat eerder op de markt kan worden gebracht dankzij de clinical research unit.”
Bron: Tekst en afbeelding: Groninger Ondernemerscourant